«ΛΕΥΚΟΤΗΤΑ» ΚΑΙ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ
«ΛΕΥΚΟΤΗΤΑ» ΚΑΙ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ
Η ‘‘λευκότητα’’ αποτελεί στοιχείο διάκρισης στις Η.Π.Α. και στην Ευρώπη. Φασιστικές και ρατσιστικές ομάδες εμφανίζουν επιθετική συμπεριφορά απέναντι σε μετανάστες με διαφορετικό χρώμα δέρματος (Αφρικανούς, Ασιάτες κ.ά.). Επίσης, για τον ορισμό της ‘‘λευκότητας’’ θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι οι ευρύτεροι πληθυσμοί των λευκών βρίσκουν τους εαυτούς διαρθρωμένους ως μια πραγματικότητα που διαφέρει τελείως από την βιωμένη εμπειρία τους. Τα οφέλη που αναλαμβάνουν ορισμένοι λευκοί δεν προέρχονται μόνο από την φυλή τους, αλλά και από τη μεγαλοαστική ή/και τη μεσοαστική τους κοινωνική θέση. Οι φτωχοί, κατώτερης τάξης λευκοί άνθρωποι δεν απολαμβάνουν τα ίδια προνόμια. Τέλος, σκεπτόμενοι πιο διαθεματικά, θα πρέπει να προσθέσουμε και άλλες διαστάσεις όπως το φύλο, η σεξουαλικότητα, η αναπηρία κ.λπ.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, η ‘‘λευκότητα’’ άρχισε να κάνει την εμφάνισή της στη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία. Στην επιστήμη της ψυχολογίας η έννοια της ‘‘λευκότητας’’ μπορεί να επηρεάσει το θεωρητικό και το ερευνητικό της έργο διότι περιλαμβάνει μια ευρεία γκάμα από πεδία και ερωτήματα όπως:
- η πλήρης κατανόηση του λευκού προνομίου δηλαδή του σύνολου των παροχών που λαμβάνουν οι λευκοί άνθρωποι, οι οποίοι βρίσκονται ψηλά στην ιεραρχία, σε μια φυλετικά δομημένη κοινωνία
- τον τρόπο που η ‘‘λευκότητα’’ διαμορφώνει της κοινωνικές ταυτότητας των ατόμων και των ομάδων τους (μιγάς, μαύρος, Ρομά, ανατολικοευρωπαίος κλπ).
- το πώς οι φυλετικές προκαταλήψεις επηρεάζουν την αλληλεπίδραση μαθητή-δασκάλου από το δημοτικό σχολείο μέχρι το πανεπιστήμιο.
- τη σχέση μεταξύ της φυλής - αστυνομίας και του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου που αντιμετωπίζονται οι αγώνες για ίσα δικαιώματα και ο ρατσισμός.
- η μακρά ιστορία και το σύγχρονο πρόβλημα του στεγαστικού διαχωρισμού (παραγκουπόλεις, φαβέλες, βίλες πλουσίων λευκών κ.ά.) , και πώς αυτό επηρεάζει τα πάντα, από την οικογένεια, την οικονομική ευημερία, την εκπαίδευση, την πρόσβαση στην υγεία κλπ
- τις συμπεριφορές των λευκών στη διαφορετικότητα (φύλο, σεξουαλικός προσανατολισμός, άτομα με ειδικές ανάγκες κ.ά.), διότι αλλιώς συμπεριφέρονται, για παράδειγμα, σε μια λευκή λεσβία (περισσότερα προνόμια) και αλλιώς σε μια μαύρη λεσβία.
- την κατάρριψη των ψυχο-βιολογικών θεωριών του παρελθόντος π.χ. οι μαύροι έχουν χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Storey, J. (2015). Πολιτισμική Θεωρία και Λαϊκή Κουλτούρα. Αθήνα: Πλέθρον.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, η ‘‘λευκότητα’’ άρχισε να κάνει την εμφάνισή της στη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία. Στην επιστήμη της ψυχολογίας η έννοια της ‘‘λευκότητας’’ μπορεί να επηρεάσει το θεωρητικό και το ερευνητικό της έργο διότι περιλαμβάνει μια ευρεία γκάμα από πεδία και ερωτήματα όπως:
- η πλήρης κατανόηση του λευκού προνομίου δηλαδή του σύνολου των παροχών που λαμβάνουν οι λευκοί άνθρωποι, οι οποίοι βρίσκονται ψηλά στην ιεραρχία, σε μια φυλετικά δομημένη κοινωνία
- τον τρόπο που η ‘‘λευκότητα’’ διαμορφώνει της κοινωνικές ταυτότητας των ατόμων και των ομάδων τους (μιγάς, μαύρος, Ρομά, ανατολικοευρωπαίος κλπ).
- το πώς οι φυλετικές προκαταλήψεις επηρεάζουν την αλληλεπίδραση μαθητή-δασκάλου από το δημοτικό σχολείο μέχρι το πανεπιστήμιο.
- τη σχέση μεταξύ της φυλής - αστυνομίας και του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου που αντιμετωπίζονται οι αγώνες για ίσα δικαιώματα και ο ρατσισμός.
- η μακρά ιστορία και το σύγχρονο πρόβλημα του στεγαστικού διαχωρισμού (παραγκουπόλεις, φαβέλες, βίλες πλουσίων λευκών κ.ά.) , και πώς αυτό επηρεάζει τα πάντα, από την οικογένεια, την οικονομική ευημερία, την εκπαίδευση, την πρόσβαση στην υγεία κλπ
- τις συμπεριφορές των λευκών στη διαφορετικότητα (φύλο, σεξουαλικός προσανατολισμός, άτομα με ειδικές ανάγκες κ.ά.), διότι αλλιώς συμπεριφέρονται, για παράδειγμα, σε μια λευκή λεσβία (περισσότερα προνόμια) και αλλιώς σε μια μαύρη λεσβία.
- την κατάρριψη των ψυχο-βιολογικών θεωριών του παρελθόντος π.χ. οι μαύροι έχουν χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Storey, J. (2015). Πολιτισμική Θεωρία και Λαϊκή Κουλτούρα. Αθήνα: Πλέθρον.
