ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
Η μετανάστευση είναι μια πολύπλοκη κατάσταση, η οποία επηρεάζει, από τη μια πλευρά, την οικογένεια που μεταναστεύει και, από την άλλη, το περιβάλλον που την υποδέχεται. Οι ίδιοι οι μετανάστες βιώνουν το λεγόμενο «πολιτισμικό σοκ», δηλαδή βιώνουν διαφορές που τους προκαλούν μια αίσθηση αποπροσανατολισμού και άγχους.
Τα στάδια ένταξης των μεταναστών σε μια νέα χώρα είναι τα ακόλουθα:
1) Περίοδος χαράς: Το νέο περιβάλλον εξιδανικεύεται και ο μετανάστης νιώθει ότι όλα είναι καταπληκτικά. Νέος τόπος, νέες προοπτικές, νέα όνειρα. Έλκεται από το άγνωστο και το καινούργιο, αναζητά την περιπέτεια και την αλλαγή. Η χαρά, όμως σταματά απότομα, διότι ξεκινά γρήγορα η «απομυθοποίηση».(πρακτικά προβλήματα επικοινωνίας με τους άλλους, οι συγκοινωνίες κ.α.), καθώς δεδομένα καθημερινά πράγματα δε λειτουργούν με τον τρόπο που το άτομο ήξερε και, έτσι, νιώθει αβοήθητο.
2) Περίοδος αποδιοργάνωσης:Σε αυτό το στάδιο, ο μετανάστης νιώθει μοναξιά, άγχος, απογοήτευση, θυμό και φόβο. Διαφορές ανάμεσα σε εκείνον και τους ντόπιους γίνονται πηγές έντασης και αποπροσανατολισμού. Έχει μια αίσθηση απώλειας και αυτό-κατηγορίας. Η συνεχής μάθηση νέων πραγμάτων και νέων κανόνων είναι βαρύ φορτίο γι' αυτόν. Αναγκάζεται να καταπιέσει τη λύπη του από τον αποχωρισμό αγαπημένων προσώπων και συνηθειών. Νιώθει αδύναμος να συμβαδίσει με τους ντόπιους συνομηλίκους του και δυσκολεύεται στο να ζητήσει οποιαδήποτε βοήθεια.
3) Περίοδος αναδιοργάνωσης: Είναι η αρχή της προσαρμογής του μετανάστη. Ο θυμός που κρατούσε μέσα του, τώρα, στρέφεται προς τους ντόπιους. Απορρίπτει έντονα το νέο πολιτιστικό περιβάλλον. Νιώθει παγιδευμένος, ευάλωτος και, συνήθως, διατηρεί αμυντική στάση προς όλους. Αρχίζει να ενημερώνεται συνειδητά για ομοιότητες και διαφορές με το νέο περιβάλλον και τους ανθρώπους που τον περιτριγυρίζουν. Υιοθετεί διαφορετικούς τρόπους συμπεριφοράς, ανάλογα με ποιους συναναστρέφεται, γεγονός που τον γεμίζει ενοχές.
4) Περίοδος αυτονομίας: O μετανάστης ξεκινά να βλέπει και τις θετικές πλευρές της νέας κουλτούρας και του νέου κράτους. Αρχίζει να χαλαρώνει και να απολαμβάνει το νέο πολιτισμό. Νιώθει περισσότερο σίγουρος για τον εαυτό του, αφού καταλαβαίνει ότι έχει εμπλουτιστεί η πολιτιστική του ταυτότητα. Δραστηριοποιείται και αναζητά ουσιαστικές διεξόδους στα προβλήματά του.
5) Περίοδος αλληλεξάρτησης: Νιώθει μέλος ενός ευρύτερου συνόλου, διατηρώντας, παράλληλα, τη διαφορετικότητά του.
Οι μετανάστες, ανάλογα με το βαθμό ένταξής τους στην ελληνική κοινωνία, διακρίνονται σε 4 ομάδες :
- Αυτοί που έχουν ισορροπήσει με την νέα πραγματικότητα, δηλαδή έχουν καλές σχέσεις και με τους συμπατριώτες τους και με τους ντόπιους, χρησιμοποιούν εξίσου τη μητρική τους γλώσσα και την γλώσσα της χώρας και επιθυμούν να μείνουν στη χώρα αυτή.
- Αυτοί που έχουν απορροφηθεί από την τοπική κοινωνία, δηλαδή έχουν στενότερες σχέσεις με τους ντόπιους, παρά με συμπατριώτες τους, χρησιμοποιούν τη νέα γλώσσα περισσότερο από τη μητρική τους και, συνήθως, επιθυμούν να λάβουν την υπηκοότητα του νέου κράτους.
- Αυτοί που έχουν διαχωριστεί από τους ντόπιους, δηλαδή διατηρούν αυστηρά την πολιτιστική τους ταυτότητα, χρησιμοποιούν μόνο τη μητρική τους γλώσσα και απομακρύνονται από οτιδήποτε ξένο γι αυτούς.
- Αυτοί που έχουν απομακρυνθεί και από τους συμπατριώτες τους και από τους ντόπιους, δηλαδή χρησιμοποιούν και τις δύο γλώσσες και ενδιαφέρονται, κυρίως, για την ατομική τους βελτίωση, παρά για την ένταξή τους σε κάποια εθνική ομάδα.
